Παρά τους κλυδωνισμούς και τα συγκυριακά εμπόδια (πολιτική αλλαγή στις ΗΠΑ, γειτονικοί πόλεμοι, κτλ.) η Ευρώπη είναι αναγκασμένη να προχωρήσει σε ένα πιο πράσινο μέλλον, τόσο εξαιτίας της στρατηγικής την οποία έχει επιλέξει για την καταπολέμηση της Κλιματικής Αλλαγής, όσο και για λόγους οικονομικούς.
Τη στιγμή που ο μεγαλύτερος έμπορος άνθρακα στον κόσμο, η Adani Group της Ινδίας, εγκαταλείπει σταδιακά τα ορυκτά καύσιμα και στρέφεται στις ανανεώσιμες, η στάση της νέας προεδρίας του Τραμπ είναι τουλάχιστον ακατανόητη. Βέβαια, οι προειδοποιήσεις για την επαναφορά του άνθρακα είχαν ήδη προηγηθεί από την εποχή της προηγούμενης προεκλογικής εκστρατείας, κάτι που οι αναλυτές δεν έλαβαν υπόψιν τους σοβαρά.
Όπως ήταν αναμενόμενο, ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ γνωστοποίησε την πρόθεσή του να διορίσει τον πρώην βουλευτή Λι Ζέλντιν επικεφαλής της Υπηρεσίας Προστασίας του Περιβάλλοντος (EPA). Ορισμένα μάλιστα μέλη του επιτελείου εξετάζουν τη μεταφορά της έδρας της EPA εκτός Ουάσινγκτον (σύμφωνα με τους New York Times που επικαλούνται καλά πληροφορημένες πηγές). Ο Ζέλντιν, 44 ετών, θεωρείται στενός σύμμαχος του Τραμπ και είχε δώσει μάχη για τη θέση του Κυβερνήτη της Νέας Υόρκης το 2022. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, επιτέθηκε στην «ατζέντα κλιματικής αλλαγής της Αριστεράς» και κατηγόρησε τους Δημοκρατικούς ότι «προσπαθούν να επιβάλουν στους ανθρώπους να οδηγούν ηλεκτρικά αυτοκίνητα».
Η απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού να εγκρίνει τελικά τον αρχικό σχεδιασμό που είχε υποβάλει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τη δημιουργία υπεράκτιων αιολικών πάρκων στη Ζάκρο, την Ελούντα και τη Γυάρο θέτει βαθύτερους προβληματισμούς ως προς τη λειτουργία του κράτους. Όπως έχει επανειλημμένα επισημάνει η ΕΛΕΤΑΕΝ, «τα Υπεράκτια Αιολικά Πάρκα (ΥΑΠ), μαζί με τα χερσαία αιολικά πάρκα και τις άλλες ανανεώσιμες, μπορούν να κάνουν την Ελλάδα εξαγωγό καθαρής ενέργειας. Αυτό θα προσφέρει σημαντικά οικονομικά και αναπτυξιακά οφέλη, θα ενισχύει την ενεργειακή ανεξαρτησία της χώρας και το γεωστρατηγικό της ρόλο… Πάνω από όλα, τα Υπεράκτια Αιολικά Πάρκα μπορεί να προσφέρουν μεγάλες ποσότητες καθαρής ενέργειας που είναι απαραίτητες για την κλιματική ουδετερότητα και την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης».
Μια σχετικά πρόσφατη (Ιούλιος 2023) αντιπαράθεση μεταξύ του Λαϊκού τόξου και των λοιπών «προοδευτικών» σοσιαλδημοκρατικής απόχρωσης κομμάτων, με αφορμή τον Ευρωπαϊκό νόμο για τη Βιοποικιλότητα, έδειξε ότι τελικά «δεν είναι όλοι ίδιοι» και ότι οι ιδεολογικές γραμμές συνεχίζουν να αναφαίνονται ανάγλυφες σε ιδιαίτερες στιγμές και συγκυρίες. Σε γενικές γραμμές, τα πιο αριστερά κόμματα υπερασπίζονται καλύτερα το περιβάλλον, ενώ τα συντηρητικά το θεωρούν συχνότατα τροχοπέδη της ανάπτυξης.
Η πράσινη μετάβαση και πορεία προς ένα μηδενικό ισοζύγιο ανθρακούχων εκπομπών το 2050 δεν θα είναι ομαλή και αναμένονται πολλές ταλαντεύσεις. Καθοριστικές είναι τόσο η αδράνεια μεγάλου μέρους των κοινωνιών που βλέπουν με επιφύλαξη τις δραστικές αλλαγές, όσο και η επιρροή πολλών ισχυρών συμφερόντων. Στα τελευταία πρέπει να συμπεριληφθούν όχι μόνον οι χώρες που συσσωρεύουν μεγάλο πλούτο από την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων αλλά και ισχυρά λόμπι που αντιτίθενται σε μια γρήγορη ενεργειακή μετάβαση, όπως έδειξαν και οι πρόσφατες κινητοποιήσεις των Ευρωπαίων αγροτών.
COP28: Οι χώρες που παράγουν και εμπορεύονται ορυκτά καύσιμα δεν φαίνονται διατεθειμένες να υποχωρήσουν εύκολα στις πιέσεις της περιβαλλοντικής αντιπολίτευσης. Ο πρόεδρος της Συνόδου Κορυφής για το Κλίμα που διεξήχθη το πρώτο δεκαήμερο του Δεκεμβρίου στο Ντουμπάϊ με την κωδική ονομασία COP28 ξεκίνησε επιθετικά, χωρίς να μασάει τα λόγια του. Αν και η θέση του θα επέβαλε μια ορισμένη ουδετερότητα ως προς τις αντιτιθέμενες απόψεις, ήταν κατηγορηματικός: «Δεν υπάρχει καμιά επιστημονική απόδειξη ότι μια οριστική και ολική διακοπή της χρήσης ορυκτών καυσίμων είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής. Εκτός κι αν η ανθρωπότητα αποφασίσει να επιστρέψει στην εποχή των σπηλαίων».
Με αφορμή την ανάδειξη της νέας δημοτικής αρχής στην Αθήνα, αναζωπυρώθηκε και η συζήτηση για τα παρόντα και μέλλοντα έργα «αναπλάσεων» ή/και για τις παρεμβάσεις που είχαν αρνητικό αντίκτυπο στα ΜΜΕ και τους πολίτες.
Τώρα ζούμε στον αστερισμό των πυρκαγιών. Δύο μήνες τον χρόνο οδυρόμαστε για τις απώλειες χωριών, δασών, ζώων και τοπίων. Τους υπόλοιπους δέκα μήνες ξεχνάμε τις φωτιές και απεχθανόμαστε τις ανεμογεννήτριες, το πιο ισχυρό όπλο κατά της κλιματικής αλλαγής. Εν τούτοις, το δίλημμα «καύσωνες ή ανεμογεννήτριες;» (βλέπε και το σχετικό άρθρο παρακάτω) είναι αμείλικτο.
Με στοιχεία που έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα το ΥΠΕΝ, και μας τα κοινοποίησε η ΕΛΕΤΑΕΝ, προκύπτει ότι ο μηχανισμός «αποζημίωσης» των κατοίκων των περιοχών όπου βρίσκονται εγκαταστάσεις ΑΠΕ (κυρίως αιολικά, μικρά υδροηλεκτρικά και βιομάζα) άρχισε επιτέλους να λειτουργεί. Με βάση τα δεδομένα μιας χρονιάς (2020), μπορούμε να πούμε ότι σε ορισμένες περιοχές, τα έσοδα από αυτόν τον μηχανισμό είναι σχεδόν ισοδύναμα με το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας των κατοίκων/καταναλωτών, πράγμα που σημαίνει ότι οι εν λόγω κάτοικοι έχουν στην ουσία ρεύμα δωρεάν.
Ο εξ ανατολών κίνδυνος και οι οικονομικές προοπτικές, μαζί με θέματα που, περιστασιακά, φέρνει στην επιφάνεια η εκάστοτε συγκυρία, διαμορφώνουν τις επικρατούσες προτεραιότητες για την χώρα και τους πολίτες. Οι συνέπειες της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής, οι οποίες μακροπρόθεσμα συνιστούν πιθανώς τη μεγαλύτερη απειλή, ελάχιστα μετράνε ως προτεραιότητες για το πολιτικό σύστημα αλλά και για την κοινή γνώμη. Άραγε, με την ευκαιρία των εκλογών, θα τις σκεφθούν οι ψηφοφόροι;
Ταξιδεύοντας κανείς στην Ελλάδα, αλλά πλέον και στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, σε μια καθαρή μέρα, είναι όλο και πιο πιθανό να διασταυρωθεί με μια μικρότερη ή μεγαλύτερη μονάδα φωτοβολταϊκών πάνελς που αστράφτουν στον ήλιο. Για τον πολύ κόσμο αυτό είναι ένα θετικό σημάδι, όπως άλλωστε δείχνουν και οι περισσότερες έρευνες κοινής γνώμης: οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι η προτιμώμενη διέξοδος (για τους πολίτες της ΕΕ) από την κλιματική κρίση, και είναι κάτι που πρέπει να συνεχισθεί.
Το 1993, μια κοινή προσπάθεια των τότε 12 κρατών μελών της ΕΕ οδήγησε στην ίδρυση της ενιαίας αγοράς. Ένα αστέρι γεννήθηκε! Με περισσότερη οικονομική ολοκλήρωση και συνεργασία θα πρέπει να διατηρήσουμε τη μεγαλύτερη εσωτερική αγορά στον κόσμο με ένα εμπόριο χωρίς τριβές (κατά το δυνατόν) και με υγιή ανταγωνιστικότητα.
Παρά την μεγάλη αύξηση στην παραγωγή πράσινης ενέργειας από την Κίνα, υπάρχουν δυσοίωνες προβλέψεις που δείχνουν ότι η ζήτηση για ορυκτά καύσιμα στις ασιατικές χώρες θα ενταθεί συνολικά.
Τα αποτελέσματα της Διάσκεψης COP29 δεν ήταν ούτε εξαιρετικά καλά, ούτε εντελώς καταστροφικά. Η βασική απόφαση των συνέδρων ήταν ένας νέος «συλλογικός, ποσοτικοποιημένος στόχος» για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, ο οποίος θα αντικαταστήσει την ισχύουσα παγκόσμια συμφωνία για την παροχή 100 δισ δολαρίων ετησίως στα φτωχότερα κράτη προκειμένου να προσαρμοστούν.
Ενώ ο κόσμος αγωνίζεται να εξασφαλίσει πολύτιμα μέταλλα για την κατασκευή μπαταριών για ηλεκτρικά αυτοκίνητα, η Ιαπωνία φαίνεται πως έπιασε το τζάκποτ μετά την ανακάλυψη κοιτασμάτων εκατοντάδων εκατομμυρίων τόνων πολύτιμων μετάλλων.
Η Χάγη, με νόμο που ψήφισε τον Σεπτέμβριο 2024, έγινε η πρώτη πόλη στον κόσμο η οποία απαγορεύει τις διαφημίσεις που προωθούν προϊόντα ορυκτών καυσίμων, ή/ και καταστροφικές για το κλίμα υπηρεσίες.
Η ανεξάρτητη οργάνωση για την Ενέργεια και το Κλίμα « The Green Tank» εκπόνησε μια μελέτη με τίτλο «Πόση ισχύ μονάδων αερίου έχει ανάγκη η χώρα;» με αφορμή το νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) και τις προβλέψεις του για το φυσικό αέριο στην Ελλάδα.
