Η Nicole Katsioulis, Διευθύντρια του Κέντρου Competence Centre on Peace and Cooperation του Ιδρύματος FES (Friedrich-Ebert-Stiftung) με έδρα τη Βιέννη, εξηγεί στο clima21.gr γιατί η δημιουργία νέων πυρηνικών σταθμών δεν αποτελεί επιλογή για την Ευρώπη.
– Ο πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας όχι μόνο προκάλεσε ενεργειακή ανασφάλεια στις Ευρωπαϊκές χώρες που εισάγουν άνθρακα, φυσικό αέριο και πετρέλαιο από τη Ρωσία, αλλά επίσης ανατροφοδότησε τη συζήτηση για το ενδεχόμενο δημιουργίας νέων πυρηνικών σταθμών. Είναι αυτός πράγματι ένας τρόπος για να αντιμετωπίσουμε την ενεργειακή ανασφάλεια της Ευρώπης;
Ν.Κ.: Αντιλαμβάνομαι γιατί η κατασκευή νέων πυρηνικών σταθμών μπορεί να μοιάζει σαν διέξοδος από την ενεργειακή μας εξάρτηση από τη Ρωσία. Σε τελική ανάλυση, αυτό που θέλουμε είναι αφενός περισσότερη ενεργειακή ασφάλεια στην Ευρώπη και αφετέρου να εξαρτόμαστε λιγότερο από το φυσικό αέριο, τον άνθρακα και το πετρέλαιο της Ρωσίας. Σήμερα, η ΕΕ προμηθεύεται το 45% του φυσικού αερίου που χρειάζεται και περίπου το ένα τρίτο του άνθρακα και του πετρελαίου της από τη Ρωσία. Το να απαλλαγούμε από τη ρωσική τροφοδοσία θα μείωνε ίσως την ασφυκτική εξάρτηση των ευρωπαϊκών χωρών από τη Ρωσία αλλά δεν θα μας απελευθέρωνε. Το ευρωπαϊκό πυρηνικό σύστημα είναι επίσης στενά συνδεδεμένο με τη Ρωσία. Περίπου το 20% του ουρανίου εισάγεται από τη Ρωσία, ενώ το ένα τέταρτο των αναγκαίων υπηρεσιών, όπως η μετατροπή και ο εμπλουτισμός του ουρανίου, παρέχεται επίσης από τη Ρωσία.
Αλλά ακόμα και εάν στρεφόμασταν σε άλλους προμηθευτές για να καλύψουμε τις αναγκαίες αυτές υπηρεσίες, υπάρχουν άλλα πιο ισχυρά επιχειρήματα εναντίον της κατασκευής νέων πυρηνικών μονάδων για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας. Καταρχάς, θα γινόμασταν εξαιρετικά ευάλωτοι. Στην περίπτωση πολέμου σε ευρωπαϊκό έδαφος, ένα πυρηνικό εργοστάσιο μπορεί να βομβαρδιστεί. Οι ανεμογεννήτριες και τα φωτοβολταϊκά πάρκα δεν αποτελούν στρατιωτικούς στόχους. Η αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας με ηλιακή και αιολική ενέργεια μας καθιστά περισσότερο ασφαλείς.
–Αν και απέχουν πολύ από μια ιδανική λύση, θα μπορούσαν παρόλα αυτά τα πυρηνικά εργοστάσια να δώσουν άμεση λύση σε ένα επείγον πρόβλημα;
Ν.Κ.: Η κατασκευή ενός πυρηνικού σταθμού δεν είναι άμεση λύση, απαιτεί πολύ χρόνο, κατά μέσο όρο 10 χρόνια , αν και πολλά εργοστάσια καθυστέρησαν περισσότερο από μια δεκαετία. Οι σύγχρονοι ευρωπαϊκοί αντιδραστήρες πεπιεσμένου ύδατος, ο μόνος σύγχρονος τύπος αντιδραστήρα που κατασκευάζεται σήμερα στην Ευρώπη, χρειάζονται 8 έως 16 χρόνια για να ολοκληρωθούν. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η μέση υπέρβαση του χρόνου κατασκευής των αντιδραστήρων αυτών ανέρχεται σε 64%.
–Και η μακροπρόθεσμη προοπτική ποια είναι;
Ν.Κ.: Γνωρίζουμε ότι για να περιορίσουμε την άνοδο της θερμοκρασίας του πλανήτη στον 1,5° ή έστω στους 2° οι επόμενες δύο δεκαετίες θα είναι καθοριστικές. Πρέπει να κάνουμε την ενεργειακή μετάβαση να λειτουργήσει όσο το δυνατόν γρηγορότερα και η κατασκευή νέων πυρηνικών σταθμών απλώς δεν θα αποδώσει εγκαίρως. Πέραν αυτού, παραμένει άλυτο το ζήτημα της ασφαλούς διάθεσης των πυρηνικών αποβλήτων. Οι πυρηνικοί σταθμοί δεν αποτελούν ούτε γρήγορη λύση για την τεράστια ενεργειακή ανασφάλεια της Ευρώπης, ούτε επαρκή μακροπρόθεσμη λύση. Η τελευταία έκθεση για την κατάσταση της πυρηνικής βιομηχανίας World Nuclear Industry Status Report, μια ανεξάρτητη αξιολόγηση των σχετικών εξελίξεων παγκοσμίως, επιβεβαιώνει ότι η πυρηνική ενέργεια ανήκει στο παρελθόν. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, το μερίδιο της πυρηνικής ενέργειας στο παγκόσμιο μείγμα παραγωγής ηλεκτρισμού μειώνεται σταθερά. Το μέλλον βρίσκεται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Είναι άμεσα διαθέσιμες, πολύ φθηνότερες, πιο καθαρές και πιο ασφαλείς.
———————
Η Nicole Katsioulis διευθύνει το Friedrich-Ebert-Stiftung’s Centre of Competence for Cooperation and Peace in Europe και ασχολείται με θέματα ειρήνης και ασφάλειας, μεταξύ των οποίων και η κλιματική ασφάλεια.
