Τη στιγμή που ο μεγαλύτερος έμπορος άνθρακα στον κόσμο, η Adani Group της Ινδίας, εγκαταλείπει σταδιακά τα ορυκτά καύσιμα και στρέφεται στις ανανεώσιμες, η στάση της νέας προεδρίας του Τραμπ είναι τουλάχιστον ακατανόητη. Βέβαια, οι προειδοποιήσεις για την επαναφορά του άνθρακα είχαν ήδη προηγηθεί από την εποχή της προηγούμενης προεκλογικής εκστρατείας, κάτι που οι αναλυτές δεν έλαβαν υπόψιν τους σοβαρά.
Εννοούμε το κατά πόσον, μια σχεδόν αίολη υπόσχεση μπορεί να επηρεάσει το αποτέλεσμα των εκλογών. Ήταν όμως γνωστό ότι ορισμένες Πολιτείες, όπως η Βιρτζίνια, με μεγάλο πληθυσμό ανθρακωρύχων, θα ήταν κρίσιμες σε μια τόσο αμφίρροπη μάχη. Πράγματι αυτό συνέβη, αλλά σε λάθος χρόνο, και σε μια άτυχη τελείως στιγμή για την ιστορία των ΗΠΑ, και ίσως ολόκληρου του πλανήτη. Την ώρα δηλαδή που μια μεγάλη παγκόσμια συναίνεση – και με τη συμμετοχή των υπερδυνάμεων – είχε αρχίσει να δρομολογείται.
Για παράδειγμα η στροφή της Adani Group προς την καθαρή ενέργεια έρχεται σε μία εποχή που η Ινδία υιοθετεί φιλόδοξους περιβαλλοντικούς στόχους, οι οποίοι προφανώς και θα αναδιαμορφώσουν τους παγκόσμιους συσχετισμούς στην ενέργεια. Ο πρωθυπουργός Narendra Modi έχει υποσχεθεί ότι το 50% των ενεργειακών αναγκών θα καλύπτονται από τις ΑΠΕ έως το τέλος της δεκαετίας. Το 2021, δεσμεύτηκε ότι η Ινδία θα επιτύχει τον στόχο των μηδενικών εκπομπών ρύπων έως το 2070.
Έτσι, η υπόθεση των ανθρακωρύχων στις ΗΠΑ επηρέασε μεν το αποτέλεσμα των εκλογών, αλλά είναι αμφίβολο αν θα επηρεάσει το ίδιο τις πολιτικές για το κλίμα και την ενέργεια. Είναι μάλλον μια πολιτική σαπουνόφουσκα. «Κατά τη διάρκεια της προηγούμενης θητείας του Τραμπ, ένα ούτε ένας ανθρακωρύχος δεν επέστρεψε στη δουλειά του ούτε σώθηκε έστω και ένα εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας», είπε η Έριν Ε. Μπέιτς, εκπρόσωπος της United Mine Workers of America, της εργατικής οργάνωσης που εκπροσωπεί τους ανθρακωρύχους, στους New York Times.
«Νομίζω ότι (ο Τραμπ) συνειδητοποιεί ότι αυτές οι υποσχέσεις δεν εκπληρώθηκαν κατά τη διάρκεια της θητείας του και πιθανότατα δεν πρόκειται να εκπληρωθούν τώρα», συνέχισε η Μπέιτς. Το παράδοξο είναι ότι πολιτικά μάλλον δεν πληρώνει το ατόπημα να δίνει όλο και περισσότερες αθετούμενες υποσχέσεις». Βέβαια το δικό μας ερώτημα είναι τι ξέρουν γι’ αυτό και τι πιστεύουν οι ίδιοι οι ανθρακωρύχοι. Το σίγουρο είναι ότι μια σειρά από τόσο μεγάλα ψεύδη οδήγησαν στην ήττα τους Δημοκρατικούς, οι οποίοι τα πήραν μάλλον αψήφιστα.
Πριν από δύο δεκαετίες, ο άνθρακας παρήγαγε περίπου το ήμισυ του συνόλου της ηλεκτρικής ενέργειας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σήμερα, αντιπροσωπεύει μόλις το 16% . Ο βιομηχανικός αυτός γίγαντας απασχολούσε σχεδόν 180.000 άτομα στο απόγειό του τη δεκαετία του 1980, αλλά τώρα ο αριθμός αυτός είναι περίπου 44.800, σύμφωνα με το Γραφείο Στατιστικής Εργασίας των ΗΠΑ.
Ο άνθρακας ξεκίνησε την πτώση του γύρω στο 2005 καθώς η έκρηξη του fracking άρχισε να παράγει μεγάλες ποσότητες φθηνού φυσικού αερίου, το οποίο αποδείχθηκε ελκυστικό για τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας. Τα τελευταία χρόνια, το κόστος της ενέργειας που παράγεται από ανεμογεννήτριες και ηλιακά πάρκα έχει πέσει, αντικαθιστώντας το φυσικό αέριο ως τη φθηνότερη πηγή ηλεκτρικής ενέργειας. Πέρυσι, η ισχύς που παρήχθη από χερσαίες ανεμογεννήτριες και ηλιακά πάρκα ήταν περίπου το ένα τρίτο του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από τον άνθρακα, κατά μέσο όρο.
Τα αυστηρά νέα όρια στις εκπομπές από σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα που ανακοινώθηκαν τον Απρίλιο (2024) από την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ είναι πιθανό να κάνουν τις 200 περίπου εναπομείνασες μονάδες άνθρακα της χώρας ακόμη πιο ακριβές στη λειτουργία τους. Ο άνθρακας είναι το πιο «βαρύ» από τα ορυκτά καύσιμα και, παρά την παρακμή του, είναι υπεύθυνος για περισσότερες από τις μισές εκπομπές που παράγονται από την υπερθέρμανση του πλανήτη από τον τομέα της ενέργειας στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ηλίας Ευθυμιόπουλος
