Με στοιχεία που έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα το ΥΠΕΝ, και μας τα κοινοποίησε η ΕΛΕΤΑΕΝ, προκύπτει ότι ο μηχανισμός «αποζημίωσης» των κατοίκων των περιοχών όπου βρίσκονται εγκαταστάσεις ΑΠΕ (κυρίως αιολικά, μικρά υδροηλεκτρικά και βιομάζα) άρχισε επιτέλους να λειτουργεί. Με βάση τα δεδομένα μιας χρονιάς (2020), μπορούμε να πούμε ότι σε ορισμένες περιοχές, τα έσοδα από αυτόν τον μηχανισμό είναι σχεδόν ισοδύναμα με το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας των κατοίκων/καταναλωτών, πράγμα που σημαίνει ότι οι εν λόγω κάτοικοι έχουν στην ουσία ρεύμα δωρεάν.
Φυσικά το ύψος της αποζημίωσης – 1,2% επί του τζίρου – σχετίζεται με την πυκνότητα των μονάδων παραγωγής ΑΠΕ σε κάθε περιοχή και με την απόδοση των γεννητριών. Για παράδειγμα, εκεί που έχουμε περισσότερο άνεμο, θα έχουμε και μεγαλύτερες αποδόσεις.
Στους πολύ «τυχερούς» συγκαταλέγονται σίγουρα οι κάτοικοι της Ύδρας: στα όρια του νησιωτικού τους Δήμου βρίσκεται η βραχονησίδα Άγιος Γεώργιος με αιολικό πάρκο 73MW, του οποίου η παραγωγή διοχετεύεται στο δίκτυο, στον απέναντι κόμβο του Λαυρίου. Οι Υδραίοι, αντί να διαμαρτύρονται για την «αισθητική ρύπανση» της θαλάσσιας περιοχής που περιλαμβάνει και τη γειτονιά τους, έδωσαν αγώνα ώστε να περιέλθει το αιολικό πάρκο στη δική τους γεωγραφική ενότητα, και τα κατάφεραν. Έτσι, τώρα εισπράττουν ετησίως πάνω από 300.000 ευρώ, ενώ ο Δήμος, με το 1,8% επί του τζίρου, εισπράττει 0,5 εκ. ευρώ περίπου. Σύμφωνα με τον νόμο, τα χρήματα αυτά θα πρέπει να κατευθύνονται σε έργα πράσινης ανάπτυξης, κάτι που μένει να διευκρινιστεί αν πράγματι τηρείται.
Να λοιπόν ένα πεδίο δόξης λαμπρό για τις οργανώσεις προστασίας του περιβάλλοντος, του τοπίου και των ειδών: να παρακολουθούν την κατάληξη αυτών των χρημάτων και να ζητούν από την αυτοδιοίκηση πραγματικά έργα και όχι εικονικές παρτιτούρες και μεταμφιεσμένες επενδύσεις σε γενικές «αναπλάσεις» και «έργα υποδομής».
Φυσικά, αυτό είναι μόνο μια αρχή. Είμαστε ακόμη μακριά από το να ισχυριστούμε ότι η Ύδρα βρίσκεται κοντά στην ενεργειακή αυτονομία, άλλωστε είχε και τη βοήθεια της τύχης (κάτι που δεν έχουν άλλες κοινότητες). Σίγουρα, όμως, έλαβαν ένα ουρανοκατέβατο δώρο, το οποίο θα πρέπει να αξιοποιήσουν, δείχνοντας την ευγνωμοσύνη τους στον (τυφλό) νομοθέτη και δίνοντας ένα παράδειγμα θετικής πολιτικής.
Με την ευκαιρία, και χωρίς να θέλουμε να ισχυριστούμε ότι όλοι όσοι διαμαρτύρονται έχουν άδικο 100%, καλό θα ήταν να σκεφτούν, μαζί με τον επόμενο νομοθέτη, ότι οι κάτοικοι των νησιωτικών περιοχών ήδη ευεργετούνται και χωρίς τις ΑΠΕ, γιατί πληρώνουν το ρεύμα στην τιμή που το πληρώνουν και οι κάτοικοι των χερσαίων περιοχών. Με την εισαγωγή λοιπόν του κριτηρίου της αναλογικότητας, το οποίο συχνά επικαλούνται οι αντίπαλοι των ΑΠΕ και του ανέμου ειδικότερα – αυτό που συχνά διατυπώνεται με τη φράση «να παράγουμε μόνο για τις δικές μας ανάγκες» – θα έπρεπε να πληρώνουν την ηλεκτρική ενέργεια με βάση το τοπικό κόστος παραγωγής. Κόστος πολλαπλάσιο του μέσου όρου – γιατί προκύπτει από μικρές πετρελαϊκές μονάδες, ρυπογόνες και ασύμφορες.
Συνοψίζοντας: έλεγχος της κατεύθυνσης των εσόδων στους Δήμους του 1,8% και διερεύνηση της θέσπισης διαφορικής τιμολόγησης της ηλεκτρικής ενέργειας με βάση και το κριτήριο της ποιότητας και της τοπικότητας. Δηλαδή για να το πούμε πιο καθαρά, όσοι δεν θέλουν αιολικές εγκαταστάσεις στο νησί τους να τιμολογούνται με βάση το τοπικό κόστος παραγωγής αλλά και το περιβαλλοντικό κόστος από την προκύπτουσα ρύπανση. Με τέτοιες σκέψεις και τέτοιες ρυθμίσεις, μπορεί πράγματι να δούμε δικαιότερη κατανομή των ευθυνών/υποχρεώσεων απέναντι σε τρίτους ή/και στο περιβάλλον, και περισσότερη δημοκρατία.
Η.Ε.
Φωτο: Το αιολικό πάρκο στη βραχονησίδα Άγ. Γεώργιος ανήκει πλέον στην Ύδρα
