Παρά τους κλυδωνισμούς και τα συγκυριακά εμπόδια (πολιτική αλλαγή στις ΗΠΑ, γειτονικοί πόλεμοι, κτλ.) η Ευρώπη είναι αναγκασμένη να προχωρήσει σε ένα πιο πράσινο μέλλον, τόσο εξαιτίας της στρατηγικής την οποία έχει επιλέξει για την καταπολέμηση της Κλιματικής Αλλαγής, όσο και για λόγους οικονομικούς.
Η κατεύθυνση αυτή είναι μονόδρομος, και η άμεση εφαρμογή των αποφάσεων απαιτεί συνέπεια στις συλλογικές δεσμεύσεις, όσο και ανάληψη ευθυνών στο επίπεδο των κρατών-μελών. Η αντιμετώπιση, για παράδειγμα της Κίνας στον ανταγωνισμό για νέα ενεργειακά προϊόντα και τεχνολογίες, περνάει μέσα από την αυτόνομη και διακεκριμένη ανάπτυξη των σχετικών τομέων, ανεξαρτήτως των επιλογών που θα γίνουν σε διεθνές επίπεδο. Η ενεργειακή και τεχνολογική καινοτομία αφορά σε ισοδύναμο βαθμό τις κυβερνητικές πολιτικές (θεσμικές αποφάσεις), τους επενδυτές, τη βιομηχανία και την εκπαίδευση.
Για τον τελευταίο παράγοντα, είναι προφανές ότι μια πληθώρα καταρτισμένων επαγγελματιών θα είναι απαραίτητη για την υποστήριξη αυτής της αλλαγής. Στην πορεία αυτή, εκτός από τους μηχανικούς και τους κατασκευαστές, χρειάζονται εργολάβοι, υπεύθυνοι για το χειρισμό ηλεκτρικών και μηχανολογικών εγκαταστάσεων, εξειδικευμένοι οικονομολόγοι, δικηγόροι, γνώστες της λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος και άλλοι πολλοί. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, τον τοπικό σας ηλεκτρολόγο ή υδραυλικό. Αυτά τα επαγγέλματα περιλαμβάνουν χιλιάδες εργαζομένους, πολλοί από τους οποίους δραστηριοποιούνται σε μικρές εταιρείες ή ως ανεξάρτητοι επαγγελματίες, και οι ρόλοι τους εξελίσσονται γρήγορα καθώς ενσωματώνουν προηγμένες τεχνολογίες όπως τα φωτοβολταϊκά, τα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, τα νέα ηλεκτρικά δίκτυα, οι αντλίες θερμότητας τα συνεργεία επισκευής και οι φορτιστές ηλεκτρικών οχημάτων, οι αυτοματισμοί κτλ. Η πράσινη μετάβαση απαιτεί μια γενικευμένη αναπροσαρμογή των επαγγελμάτων στον εκτεταμένο εξηλεκτρισμό της οικονομίας. Ωστόσο, ένα πιεστικό ζήτημα παραμένει: πώς και πού θα βρουν αυτά τα επαγγέλματα όσους εργαζομένους απαιτούνται ώστε να ανταποκριθούν στην ταχέως αυξανόμενη ζήτηση για κτίρια και υποδομές κατάλληλα για τον ενεργειακό μετασχηματισμό; Αυτό το ανησυχητικό αλλά συναρπαστικό ερώτημα αφορά βέβαια το εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά και τους ίδιους τους εργαζομένους με τις ενώσεις τους και τα συνδικάτα.
Όλοι γνωρίζουμε ότι η Ευρώπη έχει δεσμευτεί να ακολουθήσει την πορεία μιας πράσινης και ψηφιακής μετάβασης και στην ενέργεια, και αυτό επιβεβαιώθηκε με την πρόσφατη επανεκλογή της Προέδρου της Επιτροπής Ursula Von der Leyen. Συμφωνούμε επίσης, ότι είναι απαραίτητο να δοθεί η δυνατότητα στους Ευρωπαίους να ζουν με άνετο, οικονομικό και ασφαλή τρόπο. Αλλά αυτή η αλλαγή δεν μπορεί να προκύψει εάν κανείς δεν την πραγματοποιήσει συγκεκριμένα. Σε αντίθεση με πολλές άλλες δραστηριότητες, οι ηλεκτρικές και μηχανολογικές εγκαταστάσεις είναι άμεσα συναρτημένες με την ανάπτυξη προηγμένων τεχνολογιών που θα μειώσουν τις εκπομπές άνθρακα και θα βελτιώσουν την ενεργειακή απόδοση. Υπάρχει μια ολόκληρη αλυσίδα αξιών και ειδικοτήτων ώστε να φτάσουν αυτές οι καθαρές τεχνολογίες σε σπίτια, γραφεία, δημόσιες υπηρεσίες, εγκαταστάσεις αναψυχής και υποδομές. Είτε τοποθετείτε ηλιακούς συλλέκτες σε στέγες είτε εφαρμόζετε αποτελεσματικές λύσεις θέρμανσης, οι ικανοί επαγγελματίες είναι απαραίτητοι.
Στην Ελλάδα, παρά τις προσπάθειες (π.χ. σχέδιο απολιγνιτοποίησης) η έλλειψη ειδικευμένου προσωπικού στα παραπάνω επαγγέλματα είναι προφανής και επηρεάζει τόσο την επίτευξη βιομηχανικών και περιβαλλοντικών στόχων όσο και τη συνολική πρόοδο προς μια βιώσιμη και ανταγωνιστική οικονομία.
Ένας άλλος επιτακτικός λόγος για να ρίξουμε φως στις ελλείψεις εργατικού δυναμικού που αναφέραμε είναι ότι υπάρχουν αξιοσημείωτες ευκαιρίες σταδιοδρομίας εν όψει. Η ενεργειακή μετάβαση είναι μια μακροπρόθεσμη διαδικασία, που καθιστά τις θέσεις εργασίας όχι μόνο γρήγορα εξελισσόμενες, αλλά και ασφαλείς μακροπρόθεσμα. Πάντα θα υπάρχει ζήτηση για επαγγελματίες ηλεκτρολόγους και μηχανολόγους, οι οποίοι συχνά εξασφαλίζουν δουλειά ακόμη και πριν αποφοιτήσουν. Οι νέες τεχνολογίες κάνουν αυτά τα επαγγέλματα δυναμικά και υψηλόμισθα.
Φυσικά, η ίδια η αγορά θα κινηθεί από μόνη της για την κάλυψη των ελλειμμάτων, ακόμη και με εισαγωγές ειδικευμένου εργατικού και επιστημονικού δυναμικού. Το ερώτημα είναι τι κάνουν οι θεσμικοί παράγοντες ή και αυτοί που απουσιάζουν εντελώς από το προσκλητήριο, όπως η Αυτοδιοίκηση, ο μεγάλος ασθενής.
Ηλίας Ευθυμιόπουλος
